30 września (środa) o godz. 17.00 w Muzeum Miejskim w Tychach (Stary Magistrat, pl. Wolności 1) otwarta zostanie wystawa przygotowana przez Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej oraz Stowarzyszenie Genius Loci – Duch Miejsca – „Dziadek z Wehrmachtu. Doświadczenie zapisane w pamięci”. Wystawie towarzyszyć będzie szereg wydarzeń – projekcje filmowe, reportaż radiowy, prelekcja, oprowadzanie po wystawie. Z tematem wystawy związane będzie także IX Tyskie Sympozjum Historyczne, które zaplanowano na 5 listopada br.

X X X

Wystawa przełamuje tematu tabu, jakim nadal jest służba w Wehrmachcie mieszkańców Śląska, Pomorza, Warmii i Mazur. Ci, którzy przeżyli wojnę, wracali do swych domów, rodzin, zachowując nierzadko dla siebie wspomnienia z lat służby w wojsku niemieckim. Zarówno w sferze prywatnej, jak i publicznej, temat ten był zakazany.

Dzięki zdjęciom, dokumentom, a także krótkim filmom dokumentalnym zwiedzający będą mogli poznać historię tych, którzy przymusowo wcieleni do Wehrmachtu, walczyli podczas II wojny światowej po stronie niemieckiej.

Agnieszka Ociepa-Weiss, Dział Historii Miasta Muzeum Miejskiego w Tychach: Na wielu wystawach prezentowanych w tyskim muzeum obecny był temat historii Tychów w latach II wojny światowej. Prezentowane zdjęcia, dokumenty i eksponaty opowiadały o tragicznych wydarzeniach z pierwszych dni września 1939 roku, życiu codziennym tyszan w latach okupacji, niemieckich planach umieszczenia w Tychach stolicy Górnego Śląska czy publicznej egzekucji przeprowadzonej we wrześniu 1944 roku na pięciu więźniach przywiezionych z KL Auschwitz. Fotografie i dokumenty przypominały także o tragicznych losach wielu tyszan wcielonych podczas wojny do Wehrmachtu. Zdjęcia często były anonimowe, a w dokumentach zakrywano dane osobowe. Bo choć dzisiaj można już swobodnie mówić o przymusowej służbie ojca, dziadka czy dalszego krewnego w wojsku niemieckim, dla wielu z nas jest to nadal temat tabu.

Wystawa, bogata we wspomnienia, dokumenty i zdjęcia, a także osobiste relacje uczestników i świadków wydarzeń, pozwala zwiedzającym poznać losy wielu mężczyzn wcielonych przymusowo do Wehrmachtu.

Wystawie towarzyszy szereg ciekawych wydarzeń. Uzupełnieniem tropów poruszanych na wystawie będą projekcje filmów dokumentalnych oraz audycja radiowa. Filmy oraz audycja nie są ogólnodostępne, dlatego spotkania w Muzeum to wyjątkowa okazją, aby je poznać. Odbędą się prelekcje, wystawę można będzie także zwiedzić wraz z przewodnikiem. Wybrane zagadnienia dotyczące historii Tychów i Górnego Śląska zaprezentowane zostaną podczas IX Tyskiego Sympozjum Historycznego.

Wystawa w Muzeum Miejskim w Tychach

Czas trwania: 1 października – 14 listopada 2015

Wernisaż: 30 września 2015, godz. 17.00

Miejsce: Stary Magistrat (pl. Wolności 1)

Godziny zwiedzania:

wtorek 8.00 – 16.00

środa 10.00 – 17.00

czwartek 10.00 – 19.00

piątek, sobota 10 – 18

niedziela, poniedziałek – nieczynne

Wstęp wolny

Wydarzenia towarzyszące wystawie:

1 października 2015, godz. 17.00 – pokaz filmowy

ZAKAZANA MIŁOŚĆ. HISTORIA BRONI I GERHARDA (2002) 54'

Reż. Marek Tomasz Pawłowski

Czy możliwa jest miłość Polki i Niemca pośród wojennej zawieruchy? Jaka jest cena pokochania wroga? Film Marka Tomasza Pawłowskiego ukazuje prawdziwą historię szesnastoletniej Polki, Broni i jej dziewiętnastoletniego ukochanego Gerharda. Przestrzenią ich zakazanej miłości jest Śląsk Opolski. Obraz powstał w oparciu o dokument z 1941 roku znaleziony na Słowacji.

8 października 2015, godz. 17.00 – pokaz filmowy

UCIEKINIER (2006) 56'

Reż. Marek Tomasz Pawłowski

Prawdziwa historia, która z powodzeniem mogłaby stać się kanwą trzymającego w napięciu filmu sensacyjnego. Dokument opowiada o czterech uciekinierach z Auschwitz, którzy dzięki pomysłowości i brawurze oszukali strażników obozowych. Narratorem filmu jest jeden z nich - Kazimierz Piechowski.

10 października 2015, godz. 15.00 – prelekcja

Wojciech Madeja: Codzienność wojny – II wojna światowa w pamięci zbiorowej Górnoślązaków

Wiedzę na temat historii czerpiemy najczęściej z dwóch źródeł: z opracowań naukowych i opowiadań naocznych świadków. Jednak wielu z nas nie zastanawia się, jak przebiega proces zapamiętywania wydarzeń, które człowiek napotyka w ciągu życia. W czasie spotkania mowa będzie o tym, jak okres II wojny światowej został zapamiętany przez Górnoślązaków oraz co wpływa na pamięć zbiorową. Życie codzienne, pomimo swej nieuświadomionej formy, jest fundamentem, na którym budowana jest „żywa historia”. Badania przeprowadzone przez prelegenta na terenie powiatu mikołowskiego umożliwią inne spojrzenie na ten burzliwy okres.

15 października 2015, godz. 17.00 – pokaz filmowy

PORTRECISTA (2005) 52'

Reż. Irek Dobrowolski

Poruszająca historia ze Śląskiem w tle. Młody fotograf, syn Polki i Niemca, kształcący się w Katowicach, trafił do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. Tam, za sprawą swoich umiejętności, został przydzielony do tworzenia portretów gestapowców, jak i fotografowaniu więźniów. Był autorem około 50 tysięcy fotografii obozowych, część z nich (którą ratował podczas ewakuacji) stanowi bezcenną dokumentację bestialstwa nazistów.

22 października 2015, godz. 17.00 – pokaz filmowy

DZIECI WEHRMACHTU (2009) 71'

Reż. Mariusz Malinowski

Dokument podejmujący trudny temat Górnoślązaków wcielonych do armii niemieckiej. Wraz z kamerą śledzić będziemy losy Alojzego Lyski, mieszkańca Bojszowów, który ruszył tropem swojego ojca, który zginął walcząc pod przymusem dla Hitlera. Film opowiada nie tylko o prywatnych losach Polaków wcielonych do Wehrmachtu - jest także przyczynkiem do dyskusji nad złożonością Śląska i jego wojennej historii.

Gość: Alojzy Lysko

24 października 2015,  godz. 15.00 – oprowadzanie po wystawie

Przewodnicy: członkowie Stowarzyszenia Genius Loci – Duch Miejsca

29 października 2015, godz. 17.00 – reportaż radiowy

JAK PIJAK GRAŁ W PIŁKĘ. ERNEST WILIMOWSKI I JEGO HISTORIA (2014) 36'

Real. Daniel Karaś, Norbert Tkacz i David Zeisky

Portret kontrowersyjnego sportowca Ernesta Wilimowskiego, wybitnego reprezentanta Polski w piłce nożnej, który po wybuchu wojny zaczął grać w barwach III Rzeszy. Reportaż wpisuje się w cykl niejednoznacznych historii Ślązaków uwikłanych w historię wojenną; stawia pytania o przynależność narodową i tożsamość, zdradę i lojalność, sport i wojnę.

Gość: Norbert Tkacz

5 listopada 2015 – IX Tyskie Sympozjum Historyczne

Tychy i Górny Śląsk podczas II wojny światowej – wybrane zagadnienia

14 listopada 2015, godz. 15.00 – oprowadzanie po wystawie

Przewodnik: Agnieszka Ociepa – Weiss z Działu Historii Miasta. ■